TYDZIEŃ FILMU NIEMIECKIEGO
24 stycznia - 1 lutego 2025

24 stycznia rusza Tydzień Filmu Niemieckiego - największy przegląd kina niemieckiego w Polsce. Wydarzenie odbędzie się w kilku polskich miastach, w tym w Krakowie, w Kinie Pod Baranami. W programie jest osiem filmów, m.in. nagrodzona na festiwalu w Berlinie Symfonia o umieraniu Matthiasa Glasnera, dramat Niewypowiedziane polskiego reżysera Piotra J. Lewandowskiego oraz film historyczny Wódz i uwodziciel Joachima A. Langa ukazujący siłę manipulacji.

PROGRAM:
piątek, 24 stycznia
18.00 POŁUDNICA | DIE MITTAGSFRAU
(Barbara Albert) DE/CH/LU 2023, 136’
sobota, 25 stycznia
18.00 PUNKT ZAPALNY | ES BRENNT
(Erol Afşin) DE 2023, 89’
niedziela, 26 stycznia
18.00 WEEKENDOWI BUNTOWNICY | WOCHENENDREBELLEN
(Marc Rothemund) DE 2023, 109’
poniedziałek, 27 stycznia
18.00 VENA | VENA
(Chiara Fleichkacker) DE 2024, 115’
wtorek, 28 stycznia
18.00 SYMFONIA O UMIERANIU | STERBEN
(Matthias Glasner) DE 2024, 180’
środa, 29 stycznia
18.00 W DOBREJ WIERZE | GOTTESKINDER
(Frauke Lodders) DE 2024, 117’
czwartek, 30 stycznia
18.00 NIEWYPOWIEDZIANE | UNSPOKEN
(Piotr J. Lewandowski) DE 2024, 95’
sobota, 1 lutego
17.00 (!) WÓDZ I UWODZICIEL | FÜHRER UND VERFÜHRER
(Joachim Lang) DE/SK 2024, 136'

BILETY:
30 zł (normalny)
25 zł (normalny)
Karnet (8 filmów): 176 zł

O FILMACH:
NIEWYPOWIEDZIANE | UNSPOKEN
(Piotr J. Lewandowski) DE 2024, 95’



Seweryn jest młodym muzykiem i autorem piosenek, występuje okazjonalnie w klubach i barach, na życie zarabia remontując mieszkania. Po jednym z koncertów otrzymuje propozycję podpisania umowy z wytwórnią muzyczną, co może być szansą na rozwój kariery i zmianę dotychczasowego życia. Ta radosna wiadomość staje się okazją do świętowania, najpierw w barze, gdzie odbył się koncert, potem w prywatnym mieszkaniu jednego ze słuchaczy, bogatego biznesmena, który wydaje się być zafascynowany talentem Seweryna. Alkohol i używki sprzyjają nie tylko świętowaniu, ale także sprawiają, że sytuacja, w której znalazł się bohater filmu, wymyka się spod kontroli. Seweryn pada ofiarą gwałtu i choć nie pamięta wszystkiego, co wydarzyło się feralnego wieczoru, pamięć o tym zachowuje jego ciało.

Piotr J. Lewandowski nakręcił film, w którym pokazuje, co dzieje się, kiedy ktoś przekroczy granicę pomiędzy przyzwoleniem i brakiem zgody na akt seksualny. To intymny portret człowieka mierzącego się również z traumą z dzieciństwa, której przyczyną jest wyparte doświadczenie przemocy seksualnej. Ukrywane przez lata emocje przenoszą się na relacje z najbliższymi i wpływają na całe dorosłe życie bohatera.


POŁUDNICA | DIE MITTAGSFRAU
(Barbara Albert) DE/CH/LU 2023, 136’



Berlin lat 20. przyciągał niezwykłym klimatem, rozmachem i dwuznaczną sławą, ale też możliwościami, jakie oferował swoim mieszkańcom. Pochodząca z prowincjonalnego Budziszyna Helena także postanawia poszukać szczęścia w niemieckiej stolicy. W Berlinie mieszka jej ciotka i starsza siostra, które wyjechały tam kilka lat wcześniej. Obie pełnymi garściami korzystają z wielkomiejskich rozrywek i wolności, jaką w czasach Republiki Weimarskiej mogły cieszyć się kobiety. Helena, w przeciwieństwie do Marthy i Fanny, nie koncentruje się na imprezach i nocnym życiu, tylko chce zdobyć wykształcenie i zawód, który da jej niezależność. W dramatycznych okolicznościach traci ukochanego, a jej żydowskie pochodzenie staje się zagrożeniem dla życia.
 
Południca Barbary Albert to ekranizacja powieści Julii Frank pod tym samym tytułem, nagrodzonej w 2007 roku Niemiecką Nagrodą Książkową i wydanej także w Polsce. Nawiązująca do dawnych słowiańskich wierzeń tytułowa postać symbolizuje dusze kobiet zmarłych w trakcie ślubu lub wesela. Ten moment przejścia z radości do żałoby jest metaforą zarówno losu bohaterki, jak i przemiany politycznej, jaka miała miejsce w Niemczech w 1933 roku, po dojściu do władzy Hitlera.


PUNKT ZAPALNY | ES BRENNT
(Erol Afşin) DE 2023, 89’



Amal, Omar i ich kilkuletni syn Ahmad tworzą szczęśliwą rodzinę, która wkrótce się powiększy. Wszyscy od urodzenia mieszkają w Niemczech i uważają ten kraj za swoją ojczyznę. Jak każda rodzina mają swoje rytuały, do których należą wizyty na pobliskim placu zabaw. Podczas jednej z nich Amal prosi mężczyznę okupującego huśtawkę o ustąpienie miejsca jej dziecku. Odpowiedzią jest słowna agresja, której przedmiotem jest pochodzenie, religia i ubiór kobiety. Przypadkowe osoby, które obserwują to wydarzenie, wzywają policję. Wkrótce Amal dostaje wezwanie do sądu. Zaczyna się proces ze wszystkimi procedurami, jakie przewiduje demokratyczne państwo. Sprawa nie dotyka już tylko samej pokrzywdzonej kobiety, uczestniczy w niej cała rodzina, a nieprzyjemny incydent zaczyna zagrażać jej egzystencji.

Historia, którą Erol Afşin opowiada w swoim debiutanckim filmie, jest oparta na faktach. Oprócz niewinnych osób, które stają się ofiarami rasistowskiego ataku, przedstawiony jest w nim system wymiaru sprawiedliwości – nieradzący sobie z wyzwaniami, jakie stawia coraz większa społeczna polaryzacja, agresja i brak tolerancji. Rekonstrukcja procesu pokazuje, jak demokratyczne prawo do obrony może być wykorzystane do szerzenia nienawiści i wielokrotnej wiktymizacji pokrzywdzonych wcześniej osób.


SYMFONIA O UMIERANIU | STERBEN
(Matthias Glasner) DE 2024, 180’



MFF w Berlinie 2024: Srebrny Niedźwiedź za scenariusz
Niemieckie Nagrody Filmowe 2024: Najlepszy Film, Najlepsza Aktorka Pierwszoplanowa (Corinna Harfouch), Najlepszy Aktor Drugoplanowy (Hans Uwe Bauer), Najlepsza muzyka

Symfonia o umieraniu to wielowątkowy portret pewnej grupy osób, których formalne i nieformalne relacje tworzą szeroko pojętą rodzinę, na swój sposób nieszczęśliwą. Matka cierpi na nowotwór i inne choroby, ale jej umysł jest jasny i ostry. Ojciec ma demencję i wymaga stałej opieki. Ich syn Tom jest odnoszącym sukcesy dyrygentem i wspiera bliskiego przyjaciela, Bernarda, kompozytora który cierpi na ciężką depresję i ma myśli samobójcze. Siostra Toma, Ellen, jest uzależniona od alkoholu i krótkotrwałych relacji z niewłaściwymi mężczyznami. „Nie wszyscy ludzie mają talent do bycia szczęśliwymi” – twierdzi Tom, wokół którego reżyser tworzy swoją wielobarwną, emocjonalną mozaikę.

Agnieszka Pilacińska z portalu „Pełna sala” pisze w swojej recenzji, że wszyscy, bez względu na szerokość geograficzną, pochodzenie czy statusy, narażeni jesteśmy na rodzinną niemiłość, bariery komunikacyjne i afektywny chłód. Więzy krwi nie gwarantują ciepła, przywiązania, nie wyposażają w umiejętności radzenia sobie z późniejszym życiem. Niby nihil novi, a trzyma za gardło. Matthias Glasner dekonstrukcje w swoim filmie mit szczęśliwej i wspierającej się rodziny nie rezygnując przy tym z humoru i empatii wobec swoich bohaterów. Docenili to jurorzy festiwalu Berlinale, przyznając filmowi Srebrnego Niedźwiedzia za scenariusz.


VENA | VENA
(Chiara Fleichkacker) DE 2024, 115’



FilmFest Hamburg 2024: Nagroda Akademii Filmowych „First Steps” (reżyseria i zdjęcia), Nagroda Producentów dla Filmu Niemieckiego

Jenny, bohaterkę debiutanckiego filmu Chiary Fleischkacker, poznajemy podczas imprezy urodzinowej, gdzie obok picia alkoholu, zażywa się narkotyki, od których ona i jej partner od dawna są uzależnieni. Z tego powodu Jenny straciła możliwość opiekowania się sześcioletnim synem, którego, na wniosek Jugendamtu – urzędu do spraw młodzieży, wychowuje jej matka. Bohaterka jest po raz drugi w ciąży, ale dziecko, którego oczekuje, nie wywołuje w niej początkowo żadnych uczuć, a czas jego przyjścia na świat jest bardzo niefortunny, bo zbiega się z początkiem odbywania, zasądzonej wcześniej, kary więzienia. Ciąża ściąga na przyszłą matkę uwagę urzędów, ale ani lekarka, ani pracownicy socjalni nie są w stanie przedstawić dziewczynie perspektyw na przyszłość. Jedyną osobą, która chce jej pomóc, jest młoda położna.

Vena to film dyplomowy, zrealizowany w Akademii Filmowej Badenii-Wirtembergii. Reżyserka szkicuje intymny portret młodej kobiety, która nie radzi sobie z funkcjonowaniem w społeczeństwie. Ten dojrzały obraz pokazuje fikcję pomocy instytucjonalnej, bezradność systemu i bezduszność instytucji socjalnych w Niemczech.


W DOBREJ WIERZE | GOTTESKINDER
(Frauke Lodders) DE 2024, 117’



Max Ophüls Filmfestival 2024: Nagroda Jury Młodzieżowego
Warszawski MFF 2024: Nagroda w Konkursie 1-2

Hannah i Timotheus to rodzeństwo dorastające w konserwatywnej, bardzo religijnej i żyjącej według surowych zasad rodzinie. Od dziewcząt wymaga się posłuszeństwa i zabrania kontaktów z osobami spoza wspólnoty. Tymczasem Hannah zakochuje się w chłopaku z sąsiedztwa, który nie tylko nie podziela jej religijnych wartości, ale też namawia ją do buntu. Dziewczyna, z obawy przed gniewem rodziców, broni się przed poznaniem świata, który odkrywa przed nią Max. Timotheus z kolei uświadamia sobie, że pociągają go chłopcy i za wszelką cenę chce wyprzeć swoją seksualną tożsamość. Coraz częściej indywidualne potrzeby rodzeństwa są przyczyną rodzinnych konfliktów, a autorytarne próby ich rozwiązania prowadzą do katastrofy.

Reżyserka przez rok badała środowisko ewangelickiej wspólnoty, która jest tematem jej filmu i za swój scenariusz zdobyła Heską Nagrodę Filmową. Początkowo filmowa rodzina Hannah i Tima wydaje się być szczęśliwa, a relacje między jej członkami harmonijne i bezkonfliktowe. Surowe, narzucone przez kościół zasady moralne i fanatyczne ich przestrzeganie wydają się wszystkim odpowiadać. Dopiero konfrontacja ze światem zewnętrznym sprawia, że dzieci zaczynają dostrzegać sprzeczność pomiędzy własnymi emocjami, a oczekiwaniami rodziców. I choć Hannah naprawdę chce zachować czystość przedmałżeńską, a Timo desperacko walczy ze swoimi uczuciami, to radykalna postawa zarówno rodziców, jak i przedstawicieli wspólnoty, przynosi efekt odwrotny od zamierzonego.



WEEKENDOWI BUNTOWNICY | WOCHENENDREBELLEN
(Marc Rothemund) DE 2023, 109’



Bawarska Nagroda Filmowa 2022 dla Najlepszego Aktora (Florian David Fitz)

Dziesięcioletni Jason jest dzieckiem w spektrum autyzmu. Jego codziennym życiem rządzą ścisłe reguły. Jeśli komuś zdarzy się je naruszyć, chłopiec dostaje ataku histerii. Program szkolny nie bardzo go zajmuje, jego pasją jest astrofizyka. Jednak podpatrując rówieśników, z którymi trudno mu nawiązać kontakt, zauważa, że ich zainteresowania są zgoła inne. Pewnego dnia oświadcza w domu, że chciałby zostać kibicem piłkarskim i musi znaleźć ulubioną drużynę. Ojciec podchodzi do tego planu z entuzjazmem, nie zdając sobie sprawy, jakie wyzwanie przed nim stoi. Jason zamierza bowiem obejrzeć mecze 56 zespołów występujących w trzech niemieckich ligach piłkarskich i odwiedzić wszystkie stadiony tych drużyn. Kryteria, którymi kieruje się chłopiec, różnią się od tych powszechnie przyjętych w świecie futbolu: piłkarze nie mogą nosić kolorowych butów, wykluczone są infantylne klubowe maskotki i, przede wszystkim, w przestrzeni stadionu nie może być żadnych neonazistowskich haseł.

Historia, którą opowiada Marc Rothemund, wydarzyła się naprawdę. Jej bohaterami są Mirco von Juterczenka i jego syn Jason. Ich stadionowa odyseja, opisana przez ojca na nagrodzonym Grimme Online Award blogu, a potem wydana w formie książki, stała się podstawą scenariusza filmu. Reżyser skupia się w nim na relacji ojca z synem w spektrum autyzmu i pokazuje, jak to niezwykłe i wydawałoby się trudne do zrealizowania przedsięwzięcie, którego wspólnie się podejmują, pozwoliło ojcu zrozumieć skomplikowaną strukturę psychiczną syna, a synowi docenić zaangażowanie ojca w spełnienie jego niecodziennego życzenia.


WÓDZ I UWODZICIEL | FÜHRER UND VERFÜHRER
(Joachim Lang) DE/SK 2024, 136'



Reżyser, Joachim Lang, przybliża w swoim filmie relację między Adolfem Hitlerem („wodzem”) a jego fanatycznym ministrem propagandy, Josephem Goebbelsem („uwodzicielem”). To jemu podlegają wszystkie ówczesne media: prasa, radio oraz kroniki filmowe wyświetlane w licznych kinach. To on odkrywa też, jak ważnym orężem w ideologicznej walce jest film. Zarówno produkcje historyczne, jaki i rozrywkowe, mają odpowiedni przekaz i wywołują pożądane emocje. Tak jest w przypadku antysemickiego obrazu, jakim był Żyd Süss z 1939 roku, jak i zrealizowanego w 1945 filmu Kolberg, ostatniej nazistowskiej superprodukcji mającej, w obliczu zbliżającej się klęski, podnieść morale niemieckiego społeczeństwa. Także duże imprezy masowe z udziałem Hitlera są perfekcyjnie zaplanowaną inscenizacją, dopieszczoną w najdrobniejszych szczegółach, gdzie żaden gest nie jest pozostawiony przypadkowi. Goebbels jest nie tylko zręcznym manipulatorem, jest przede wszystkim wizjonerem, który potrafi wcielić w czyn najbardziej nieprawdopodobny scenariusz, a swoją działalność określa mianem sztuki, której dziełem jest stworzenie „mitu Hitlera”.

Scenariusz filmu powstał na postawie dzienników Josepha Goebbelsa, relacji świadków, listów i innych zachowanych dokumentów i obejmuje siedem lat nazistowskiego państwa, okres od aneksji Austrii w marcu 1938 roku do upadku Rzeszy i samobójstwa Hitlera oraz Goebbelsa i jego żony w berlińskim bunkrze, w maju 1945 roku. W fabułę wplecione zostały stare kroniki i archiwalne materiały filmowe, a także sceny ze wspomnianych wyżej produkcji, co pozwala zajrzeć za kulisy nazistowskiej propagandy i zobaczyć, jak funkcjonują niezmienne od lat mechanizmy działania mediów zależnych od władzy. Reżyser pokazuje też, jak niebezpieczna jest interakcja między zręcznym demagogiem i ludźmi skłonnymi do radykalizacji swoich poglądów i jak ciągle aktualny jest to problem.




ORGANIZATORZY:
Dom Norymberski w Krakowie
Instytut Goethego w Warszawie i Krakowie
Konsulat Generalny Niemiec we Wrocławiu